Mga produkto ng pamumuhunan
Ang ilan sa mga pinakakaraniwang uri ng pamumuhunan ay kinabibilangan ng mga sumusunod:
Mga Stock
Kapag bumili ka ng stock — o pamumuhunan — sa isang kumpanya, nagmamay-ari ka ng bahagi ng kumpanya.
Magbabayad ka ng bayarin sa iyong tagapayo o kumpanya ng pamumuhunan kapag bumili ka o nagbenta ng stock. Ang bayad na ito ay tinatawag na komisyon. Binabawasan ng mga komisyon ang kita sa iyong pamumuhunan sa isang stock.
Mayroong dalawang pangunahing mga uring mga stock:
Ang karamihan ng mga stock na ibinebenta ay mga ordinaryong stock. Ang ordinaryong stock ay nag-aalok ng potensyal para sa paglago sa pamamagitan ng pagtaas ng mga presyo ng pagbabahagi at pagtaas ng mga dibidendo.
Ang preferred stock ay nag-aalok ng regular na kita sa pamamagitan ng mga nakapirming dibidendo at ang potensyal para sa paglago sa pamamagitan ng pagtaas ng mga presyo ng pagbabahagi. Ang mga presyo ng preferred stock ay malamang na maging mas matatag kaysa sa mga presyo ng common stock.
May mga bayarin na nauugnay sa pagbili ng mga stock na maaaring mag-iba depende sa uri ng kumpanya ng pamumuhunan na pipiliin mong mamuhunan.
Tandaan na mahalagang magtanong tungkol sa mga gastos sa paggawa ng pamumuhunan.
Matuto nang higit pa tungkol sa mga stock
Mga bono
Ang bono ay isang uri ng pautang na ginagawa mo sa pamahalaan o isang kumpanya. Kapag bumili ka ng isang bono, tinataasan ng kumpanya ng pamumuhunan ang presyo ng bono nang bahagya upang masakop ang mga gastos sa pagbebenta ng bono.
Kapag bumili ka ng bono, pinapahiram mo ang iyong pera sa isang kumpanya o isang pamahalaan (ang nagbigay ng bono) para sa isang takdang panahon (ang termino). Kung hawak mo ang mga bono hanggang sa petsa ng kapanahunan, maibabalik rin sa iyo ang lahat ng iyong pera. Kung nagbenta ka ng maaga at tumaas ang mga presyo ng bono, kikita ka. Kung bumaba ang mga presyo, mawawalan ka ng pera.
Sa karamihan ng mga bono, makakakuha ka ng mga regular na pagbabayad ng interes habang hawak mo ang bono. Karamihan sa mga bono ay may nakapirming kabayaran ng interes na hindi nagbabago. Ang ilan ay may mga lumulutang na kabayaran na tumataas o bumababa sa paglipas ng panahon. Sa petsa ng kapanahunan ng bono, makukuha mo ang tunay na halaga na pabalik.
Mga uri ng mga bono:
Bibilhin mo ang mga bono na ito para sa isang nakatakdang halaga at para sa isang takdang panahon. Makakakuha ka ng mga regular na pagbabayad ng interes habang hawak mo ang bono. Sa petsa ng kapanahunan ng bono, makukuha mo ang tunay na halaga ng pabalik.
Ang mga bono na ito ay may ilang mga tampok na maaaring mapabuti ang kita sa iyong pamumuhunan. Kabilang dito ang strip, index at real return na mga bono.
Mga Mutual Fund
Ang mutual fund ay isang pamumuhunan na pinagsasama-sama ang pera mula sa maraming tao at inilalagay ito sa isang halo ng mga pamumuhunan tulad ng mga stock at mga bono.
Ang mga uri ng mga bayarin na nauugnay sa pagbili ng isang mutual fund ay maaaring kabilang ang mga singil sa pagbebenta, iba pang mga bayarin sa transaksyon, mga bayarin sa account at mga gastos sa pondo. Maaari kang magbayad ng iba’t ibang mga singil sa pagbebenta, iba pang mga bayarin sa transaksyon at mga bayarin sa account depende sa kung aling mga pondo ang bibilhin mo, kung paano mo binili ang mga ito at kung anong mga account ang hawak mo ang mga ito. Hindi ka direktang nagbabayad ng mga gastusin sa pondo, ngunit nakakaapekto ito sa iyo dahil binabawasan nila ang mga pagbalik ng pondo.
Mayroong iba’t ibang uri ng mga mutual fund. Maaari silang mamuhunan sa panandaliang fixed income securities, stock, index, o balanseng halo. Ang ilang espesyal na pondo ay maaaring tumuon sa mga partikular na mandato gaya ng real estate o pamumuhunan na responsable sa lipunan.
Matuto nang higit pa tungkol sa mga mutual fund
Exchange-traded na mga pondo
Ang exchange-traded fund (ETF) ay isang pamumunuhang pondo na nagtataglay ng koleksyon ng mga pamumuhunan, tulad ng mga stock o mga bono na pag-aari ng isang grupo ng mga namumuhunan at pinamamahalaan ng isang propesyonal na tagapamahala ng pera. Nangangahulugan ito na mamumuhunan ka sa isang malaking bilang ng mga mahalagang papel nang sabay-sabay, sa halip na pumili ng mga partikular na kumpanya.
Hindi tulad ng mga mutual fund, ang mga ETF ay nakikipagkalakalan sa isang stock exchange.
Mga uri ng mga ETF
Ang mga ETF na ito ay binuo upang malapit na sumunod sa isang pamantayan (halimbawa, ang TSX/S&P 60). Ang mga ito ay mga pasibong pamumuhunan – nilalayon nilang malapit na subaybayan ang isang index, at sa pangkalahatan ay may mas kaunting mga bayarin at mga gastos sa ETF. Ang mga ETF na ito ay hindi nagtatangkang lampasan ang pamantayan.
Ang mga aktibong pinamamahalaang ETF ay hindi sumusubaybay ng isang index. Ang isang aktibong pinamamahalaang ETF ay bumibili at nagbebenta ng mga pamumuhunan batay sa layunin ng pamumuhunan ng ETF at ang estratehiya ng tagapamahala ng portpolyo at sa pangkalahatan ay may mas mataas na mga bayarin na nag-iindex ng mga ETF.
Guaranteed Investment Certificates (GICs) [Mga Sertipiko ng Garantisadong Pamumuhunan]
Ang GIC ay isang pamumuhunan na gumagana tulad ng isang espesyal na uring deposito. Kapag bumili ka ng GIC, garantisadong makukuha mo ang halagang idineposito mo sa pagtatapos ng termino. Para sa kadahilanang ito, ang mga GIC ay itinuturing na isa sa mga pinakaligtas na paraan upang mamuhunan.
Karamihan sa mga GIC ay nagbabayad ng nakapirming kabayaran ng interes para sa isang nakatakdang termino. Kapag natapos ang termino, matatanggap mo ang halagang binayaran mo kasama ang interes. Kadalasan kung mas mahaba ang termino, mas mataas ang rate ng kabayaran na matatanggap mo. Maaari kang mabayaran ng interes buwan-buwan, sa petsa ng kapanahunan, o sa ilang dalas sa pagitan.
Dahil ang mga GIC ay mas mababang panganib, ang kabayaran ng kita ay maaaring mas mababa kumpara sa iba pang mga pamumuhunan. Ang mga GIC ay maaaring maging isang kapaki-pakinabang na panandaliang pamumuhunan upang suportahan ang iyong mga layunin sa pananalapi nang wala pang ilang taon.
Matuto nang higit pa tungkol sa mga GIC
Crypto na propyedad
Ang Crypto asset ay isang karaniwang termino para sa lahat ng mga digital na propyedad na gumagamit ng cryptography (isang paraan ng pagkuha ng data), isang kapantay-sa-kapantay na network at isang digital ledger na sistema upang magtala ng mga transaksyon.
Bago mo isaalang-alang ang pagbili ng digital coin o iba pang propyedad ng crypto, tiyaking nauunawaan mo kung ano ito, kung paano ito gumagana at ang mga panganib na nauugnay dito.
Ang mga karaniwang uri ng propyedad ng crypto ay kinabibilangan ng:
Ito ay nilayon upang gumana tulad ng isang digital o virtual na pera at mapadali ang pagbebenta, pagbili o kalakalan ng mga kalakal sa pagitan ng dalawang partido. Maaari din itong i-save, kunin at palitan sa ibang pagkakataon. Hindi tulad ng mga tradisyunal na pera, ang mga cryptocurrency ay hindi ibinibigay o sinusuportahan ng isang pamahalaan o isang sentral na bangko. Halimbawa, ang bitcoin ay ang pinakasikat na cryptocurrency sa merkado ngunit marami pang iba na may iba’t ibang mga detalye at mga paggana.
Isang uri ng propyedad ng crypto na maaaring ipagpalit at subaybayan sa isang ledger. Maraming uri ng mga digital token gaya ng mga utility token, governance token, security token at non-fungible token. Mayroon silang partikular na paggagana, mga pahintulot at mga terminong nauugnay sa kanila. Halimbawa, ang mga non-fungible na token ay nagbibigay-daan sa mga namumuhunan na magkaroon ng pagmamay-ari ng isang natatanging propyedad, kadalasang digital artwork.
Binibigyang-daan ka ng mga pondo ng Crypto na ma-akses ang mga propyedad ng crypto nang hindi direktang binibili, pagmamay-ari, o pangangalakal ang mga ito. Ang mga pondong ito ay maaaring mag-apela sa mga mamumuhunan na nakikita ang potensyal ng teknolohiya ngunit hindi gusto ang pagiging kumplikado ng pagmamay-ari ng mga propyedad mismo.
Bilang karagdagan sa pagiging lubhang pabagu-bago, ang mga propyedad ng crypto ay maaaring maging mahina sa pandaraya, pagmamanipula at mga cyberattack.
Mahalagang maunawaan na ang ilang mga propyedad ng crypto ay nasa ilalim ng batas ng Ontario securities, habang ang iba ay maaaring hindi. Sa pangkalahatan, ang mga seguridad o nag-aalok ng payo sa pamumuhunan ay dapat na nakarehistro sa kanilang panlalawigang taga-ayos ng mga seguridad.
Kung plano mong gumamit ng crypto trading platform para bumili o magbenta ng crypto, suriin ang pagpaparehistro sa komisyon ng mga seguridad.
Matuto nang higit pa tungkol sa mga propyedad ng crypto
Real estate
Ang pamumuhunan sa real estate property ay isang napaka-hands-on na paraan ng pamumuhunan sa real estate, kadalasan sa mas mataas na halaga at nangangailangan ng mas maraming oras upang pamahalaan.
Dahil sa oras, gastos at mga panganib na kaakibat ng pagmamay-ari ng isang ari-arian bilang isang pamumuhunan, maaari mong piliin na mamuhunan sa real estate sa pamamagitan ng mga pondo, mga trust at iba pang mga produkto ng pamumuhunan na nagbibigay ng pagkalantad sa merkado ng real estate nang hindi kinakailangang pamahalaan at panatilihin ang mga ari-arian sa iyong sarili.
Ang pagbili ng mga produktong ito, gaya ng bahagi ng isang kumpanya ng real estate na ipinagbibili sa publiko, ay nangangahulugang namumuhunan ka sa merkado ng real estate nang hindi ikaw mismo ang nagpapanatili ng anumang mga ari-arian.
Ang isa pang paraan upang mamuhunan sa real estate ay sa pamamagitan ng real estate investment trusts (REITs). Ang mga REIT ay mga kumpanyang nagmamay-ari ng maraming ari-arian gaya ng mga opisina, bodega, shopping mall, o apartment na gusali. Ang mga REIT ay karaniwang itinuturing na mas mapanganib na mga pamumuhunan dahil ibinebenta ang mga ito sa hindi saklaw na merkado sa halip na nakalista sa isang palitan.
Matuto nang higit pa tungkol sa real estate
Pagbili ng bahay bilang pamumuhunan
Ang pagbili ng bahay ay isang karaniwang paraan upang mamuhunan ng iyong pera. Nagbibigay ito ng tirahan at maaaring tumaas ang halaga sa paglipas ng panahon kung tumaas ang mga presyo ng pabahay. Ang iba ay maaaring mamuhunan sa real estate sa pamamagitan ng pagbili ng maraming mga ari-arian upang pagkatapos ay ipaarkila at makakuha ng kita sa pag-upa.
Ang pamumuhunan sa ari-arian ay isang mas hands-on na paraan ng pamumuhunan kumpara sa mga tradisyonal na pamumuhunan. Kabilang dito ang maraming iba’t ibang uri ng mga transaksyon kabilang ang mga sangla, mga gastos sa pagpapanatili at pag-aayos ng ari-arian, mga buwis, at higit pa.
Ang mga pamumuhunan sa real estate ay maaaring gumanap ng isang papel sa pag-iba-iba ng isang portpolyo ng pamumuhunan. Gayunpaman, tulad ng anumang pamumuhunan, may mga panganib na nauugnay sa real estate. Ang mga presyo ng real estate ay maaaring magbago kasama ng ekonomiya at mga bayaran ng interes, pati na rin ang lokasyon at ang merkado ng pabahay.
Matuto nang higit pa tungkol sa real estate
Panganib at pagbabalik
Kasama sa panganib ang posibilidad ng aktwal na kita ng isang pamumuhunan na naiiba sa inaasahang pagbabalik nito at ang potensyal na mawala ang ilan o lahat ng pera na iyong pinuhunan.
Pag-unawa sa panganib at pagbabalik
Kasama sa panganib ang posibilidad ng aktwal na kita ng isang pamumuhunan na naiiba sa inaasahang pagbabalik nito at ang potensyal na mawala ang ilan o lahat ng pera na iyong pinuhunan.
Namumuhunan ka upang kumita ng kita sa iyong pera, ngunit ang mga pagbabalik ay hindi lamang ang pagsasaalang-alang. Ang panganib at pagbabalik ay konektado. Sa pangkalahatan, mas mataas ang panganib ng isang pamumuhunan, mas mataas ang potensyal na kita.
Bilang isang mamumuhunan, mahalagang malaman ang iyong pagpapaubaya sa panganib bago ka bumili. Kung mayroon kang mababang pagpapaubaya sa panganib, malamang na pipili ka ng isang portpolyo na may mas mababang mga panganib na pamumuhunan at samakatuwid ay isang mas mababang potensyal na kita. Kung mayroon kang mataas na pagpapaubaya sa panganib, malamang na pipili ka ng isang porpolyo na may mas mataas na mga panganib na pamumuhunan at samakatuwid ay isang mas mataas na potensyal na kita. Walang mga pamumuhunan na walang panganib, ngunit ang ilan ay may mas mababang panganib kaysa sa iba.
Ang iyong pagpapaubaya sa panganib ay maaari ding depende sa kung gaano katagal mo inaasahan na manatili sa iyong pamumuhunan – ito ay kilala bilang iyong abot-tanaw na oras [time horizon]. Maaaring gusto ng isang taong may maikling panahon na pumili ng mga pamumuhunan na mas mababa ang panganib, habang ang isang taong may mas mahabang abot-tanaw ay maaaring maging mas komportable sa pamamahala ng mga pamumuhunan na may mas mataas na panganib. Ang iyong antas ng panganib at abot-tanaw na oras ay nauugnay sa iyong mga personal na layunin sa pamumuhunan.
Pag-iiba-iba [Diversification]
Kung may hawak kang isang sari-saring portpolyo na may iba’t ibang pamumuhunan, mas maliit ang posibilidad na ang lahat ng iyong mga pamumuhunan ay gagana nang masama sa parehong oras.
Ang mga kita na kikitain mo sa mga pamumuhunan na mahusay na gumaganap ay nakakabawi sa mga pagkalugi sa mga hindi mahusay na gumaganap.
Ang isang paraan upang pag-iba-ibahin ang iyong portpolyo ay ang pagkakaroon ng mga halong uring pamumuhunan sa mga iba’t ibang uring bagay na may halaga. Ang mga pamumuhunan na may katulad na panganib at mga katangian ng pagbabalik ay pinagsama ayon sa klase ng propyedad. May tatlong mga pangunahing klase ng propyedad:
Isama ang mga savings account, nakapirming terminong deposito tulad ng mga guaranteed investment certificate (GICs), pera, mga pondo sa money market at mga bono ng pamahalaan at korporasyon na maaaring kuwartahin nang wala pang isang taon.
Isama ang mga bono ng pamahalaan at korporasyon na maaaring kuwartahin sa higit sa isang taon, mga preferred share at iba pang mga instrumento sa utang.
Isama ang mga karaniwang stock, ilang derivatives (mga karapatan, mga warrant, opsyon), mga mapapalitang bono at mga mapapalitang preferred share.
Mga uri ng panganib sa pamumuhunan
Tingnan ang tsart na ito upang makita ang pagpapalitan ng panganib-gantimpala para sa mga iba’t ibang uri ng mga pamumuhunan.
Tsart sa pantulong sa pamumuhunan [Interactive investment chart]
Pagkuha ng payo
Kung hindi ka sigurado kung paano pumili ng mga pamumuhunan na makakatulong sa iyong maabot ang iyong mga layunin sa pananalapi, maaaring gusto mong makipagtulungan sa isang tagapayo.
Ang pagpili ng tamang tagapayo ay depende sa kung anong tulong ang kailangan mo. Kung kailangan mo ng espesyal na payo, maghanap ng tagapayo na may kadalubhasaan sa lugar na iyon.
Makakatulong ang mga tagapayo sa:
- Pamumuhunan
- Pagpaplano sa pananalapi
- Seguro
- Pagpapaplano sa buwis
- Pagpapaplano sa propyedad
Tanungin ang iyong mga kaibigan at pamilya kung mayroong isang tagapayo na kanilang inirerekomenda. Makipagkita sa ilang potensyal na mga tagapayo. Suriin ang kanilang kategorya ng pagpaparehistro. Pumili ng isa na tiwala kang may karanasan, kadalubhasaan at mga kredensyal upang matulungan kang maabot ang iyong mga layunin sa pananalapi.